Παρασκευή 29 Απριλίου 2011

Από την εργαστηριακή στη βιομηχανική παραγωγή νευρώνων

Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ
Σχεδόν ταυτόχρονα με την ανακοίνωση των Ιαπώνων για τον «τεχνητό» αμφιβληστροειδή ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα δύο επίσης αξιοπρόσεκτων ερευνών σχετικά με τη διαφοροποίηση ώριμων κυττάρων σε εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα.

Χάρη σε μια νέα τεχνική γενετικού αναπρογραμματισμού ενήλικων κυττάρων του δέρματος, είναι πλέον εφικτή η μετατροπή τους σε πολυδύναμα νευρωνικά βλαστοκύτταρα. Και αυτά, με τη σειρά τους, μπορούν εν συνεχεία να διαφοροποιηθούν σε διαφορετικούς τύπους νευρώνων, ανάλογα με τις επιθυμίες των ερευνητών.


Για ακόμη μία φορά, πρωταγωνιστές των πειραμάτων ήταν τα ποντίκια και οι έρευνες έγιναν στις ΗΠΑ, στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο και στο Ινστιτούτο Gladstone του Σαν Φρανσίσκο, σε συνεργασία με ερευνητικά κέντρα της Κίνας και της Κορέας. Οι ανακοινώσεις των σχετικών ερευνών «αναρτήθηκαν» στη διαδικτυακή επιθεώρηση της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS).

Σύμφωνα με τον Kang Zhang, που υπογράφει τη σχετική έρευνα, «είναι πλέον εφικτό να δημιουργούμε στο εργαστήριο, για θεραπευτικούς σκοπούς, σειρές από νευρικά κύτταρα που είναι σε θέση να αναπαράγονται σε τεράστιες ποσότητες, ακόμη και εκατομμύρια μέσα σε μία εβδομάδα».

Αυτή η νέα τεχνική, εκτός από αποτελεσματική, είναι και αρκετά απλή στην εφαρμογή της, ενώ η πρόθεση αυτών που την επινόησαν ήταν να παρακάμψουν πολλά ενδιάμεσα στάδια και ατέλειες της μεθόδου, που από το 2006 εφαρμοζόταν με σκοπό τη δημιουργία στο εργαστήριο βλαστοκυττάρων από ήδη διαφοροποιημένα κύτταρα.

Το κλειδί της επιτυχίας γι' αυτή την κυτταρική «επιστροφή στο χρόνο» βρίσκεται αφ' ενός στη χειραγώγηση τεσσάρων γονιδίων (των οποίων τα κωδικά ονόματα είναι Ocf4, Sox2, Kif4 και c-Myc) με τεχνικές γενετικής μηχανικής, και αφ' ετέρου στην παρουσία των κατάλληλων χημικών σημάτων και πρωτεϊνών στις καλλιέργειες αυτών των κυττάρων.

Οι έρευνες αυτές ανοίγουν νέες δυνατότητες στην εφαρμογή της λεγόμενης Αναγεννητικής Ιατρικής (Regenerative Medicine): αν σήμερα η μόνη δυνατότητα θεραπείας σοβαρών ασθενειών είναι η μεταμόσχευση δυσεύρετων φυσιολογικών οργάνων, στο μέλλον ίσως επιτευχθεί η δημιουργία τέτοιων οργάνων στο εργαστήριο χάρη σε τεχνικές διαφοροποίησης βλαστοκύτταρων.
enet